Moja ikona cz.17 - Święta Klara

W naszej Diakonii Modlitwy posługują między innymi dwa małżeństwa, którym w ubiegłym roku urodziły się maleństwa. Pierwsza była Klara, druga Nina. W ramach prezentu zaproponowałem że maluszki dostaną ikony z patronami. O tradycji obdarowywania dzieci ikonami o danym wymiarze pisałem już przy okazji ikony Świętej Zuzanny. Krzysiek, również z naszej diakonii, przygotował mi deski i zaczęło się. Niestety ciągle brakuje mi czasu i prace nad ikonami przeciągały się, a właściwie ciągle się przeciągają. Na razie skończona jest poniższa ikona Świętej Klary, dla Niny gotowa jest deska, zagruntowana, do szlifowania.

Ikony Świętej Zuzanny nie znalazłem (w całości) z Klarą takich problemów nie było. Ikonę oparłem na najstarszym przedstawieniu z roku 1255/56. Poniżej wrzucam opis, dość długi, który przygotowywałem do szkoły, który oparłem na dokumentach znalezionych w sieci, w szczególności opisie s. M. Rafaela OCPA. Ikonę zmieniłem, uprościłem, z powodu kształtu deski zrezygnowałem z bocznych ołtarzy, które są piękne, treściwe, ale nie nadają się na małą ikonę. Największe problemy miałem z kolorami szat, szczególnie z płaszczem, który w opisie ma kolor zielony, na zdjęciach znalezionych w sieci już nie do końca, tam kolory są przeważnie brązowe. Ostatnio zauważyłem, że większe problemy mam właśnie z szatami, to jakaś zmiana, bo na początku problemy stwarzały mi twarze. Z przedstawienia twarzy Świętej Klary jestem nawet zadowolony, powstała szybko, bez większych problemów.

Ikona została wczoraj poświęcona, trafiła już do małej właścicielki :-)

Opis ikony

Klara ubrana jest w prosty habit przepasany sznurem o trzech węzłach. Na głowie ma ciemny welon, a na ramionach płaszcz (pelerynę). Suknia koloru niebieskiego w ikonografii wskazuje na głębokie życie duchowe i mistycyzm. Klara na tej ikonie jest zatem ukazana jako mistyczka, a jej dusza jest niebem na ziemi - „przez łaskę dusza wiernego człowieka większa jest od nieba, bo niebiosa nie mogą objąć Stwórcy, tylko dusza wierna jest Jego mieszkaniem i siedzibą, a to jedynie przez miłość” (3 List do Agnieszki 21-22). Kolor niebieski przypomina również postać Maryi. Mistrz w tej ikonie ukazuje nam Klarę, jako „doskonałe odbicie Matki Boskiej” (Żywot św. Klary, Wprowadzenie 14).

Płaszcz koloru zielonego podkreśla wewnętrzne bogactwo, duchową płodność i wieczną młodość. Zielony kolor w ikonografii obrazuje również ożywiającą moc Ducha Świętego. Klara zatem jest kobietą o bogatym wnętrzu, matką wielu dziewic, pragnącą zawsze „Ducha Pańskiego wraz z Jego uświęcającym działaniem” (Reguła 10, 9). Przykład jej życia jest wciąż żywy i aktualny, i przez wieki z niesłabnącą mocą pociąga dusze do Boga. Złote tło, na którym umieszczona jest postać Klary symbolizuje jej świętość oraz podkreśla fakt, że Klara osiągnęła chwałę nieba i została kanonizowana. Złoto oznacza również blask, światło i nawiązuje do jej imienia (Klara = jasna): „jasna imieniem i jasna cnotą” (Życiorys św. Klary 1,1).

Cała postać Klary jest wyraźnie wydłużona, sprawia wrażenie wysokiej i smukłej. Takie wydłużenie proporcji ciała w ikonografii wskazuje na uduchowienie przedstawianej osoby. Jest to już nowy człowiek, człowiek przemieniony, inny od człowieka cielesnego.

Twarz Klary jest spokojna i łagodna. Duże oczy są symbolem jej głębokiego życia wewnętrznego, życia kontemplacyjnego, tego nieustannego wpatrywania się w Jezusa – Zwierciadło bez skazy (por. 4 List do Agnieszki). Stanowią równocześnie dla nas zaproszenie, by zajrzeć niejako do jej duszy, wejść do środka, w intymny świat wewnętrznych przeżyć Klary. Małe usta podkreślają cnotę milczenia. Wyraźnie widoczne są uszy – znak postawy otwartości i wsłuchiwania się w natchnienia Ducha Św. oraz w głoszone Słowo Boże, która to postawa cechowała Świętą za jej życia. Równocześnie uszy są symbolem tego, że Klara – teraz już w niebie – wysłuchuje naszych próśb i modlitw. Lewe ucho jest wyraźnie większe – po lewej stronie ciała umieszczone jest serce, zatem Klara słucha sercem.

Klara w dłoni trzyma krzyż i na ten krzyż wskazuje prawą ręką. Całe jej życie było kontemplacją krzyża, to z Księgi Krzyża czerpała mądrość, odwagę i moc. I nam zaleca to samo. Ten krzyż jest bogato zdobiony, co mocno kontrastuje z ubogim strojem Świętej tzn. krzyż dla Klary był jej jedynym skarbem, całym jej bogactwem. Krzyż ten umieszczony jest na lewej piersi Klary, na wysokości serca, Klara bowiem nosiła Ukrzyżowanego w swym sercu. Jej życie zakonne zrodziło się „z gorącej tęsknoty za ubogim Ukrzyżowanym” (1 List do Agnieszki 13).

Krzyż w rękach Klary jest jej berłem, a złoty nimb nad jej głową jest jej koroną. Klara zatem króluje ze świętymi w niebie zgodnie z obietnicą św. Franciszka: „Każda będzie królową w niebie ukoronowaną wraz z Dziewicą Maryją” (Zachęta dla Ubogich Pań 6). Berło jest symbolem władzy i mocy. Krzyż w życiu Klary rzeczywiście był jej berłem. Słynęła ona z tego, że mocą znaku krzyża czyniła wiele cudów: „Chrystus na krzyżu, umiłowany przez Klarę, odpłaca się jej, jako że będąc rozpłomieniona miłością dla tajemnicy krzyża, mocą tegoż krzyża dokonuje znaków i cudów” (Życiorys św. Klary 32,1).

Centralną postać św. Klary otacza 8 kolejnych okien ikony, z których każde prezentuje inną scenę z życia Asyskiej Świętej. Tym sposobem jedna ikona przedstawia kilka momentów życia Klary niejako naraz, równocześnie. W ten sposób otwiera nas ona na wieczność, w której czas już nie istnieje – nie ma przeszłości, ani przyszłości, jest wieczne teraz.

Klara – już święta – nie jest zatem postacią z przeszłości, ona cała zanurzona jest w tym boskim „teraz”.

Ikonografia zachodnia:

Ikonografia najczęściej przedstawia św. Klarę z monstrancją w ręku. Podanie bowiem głosi, że w czasie najazdu Saracenów na Asyż Klara miała ich odstraszyć Najświętszym Sakramentem, który wyniosła z kościoła. Blask płynący z Hostii miał jakoby porazić wroga i zmusić go do ucieczki. Legenda powstała zapewne na tle szczególnego nabożeństwa, jakie miała św. Klara do Eucharystii.